Synyptan tys tárbıe jumysynyń maqsaty jáne mindetteri  

     Synyptan tys tárbıe jumysy mekteptegi tárbıe jumysynyń quramdas bóligi bolǵandyqtan, ol tárbıeniń jalpy maqsatyn oryndaýǵa baǵyttalǵan – balaǵa qoǵamda ómir súrýge qajetti áleýmettik tájirıbeni meńgertý jáne qoǵamdyq turǵydan qabyldanǵan qundylyqtar júйesin qalyptastyrý. Soǵan oraй onyń negizgi maqsaty – sabaq ústinde júzege asyratyn tárbıe mindetterin tolyqtyrý jáne tereńdetý, olardyń qabiletterin neǵurlym tolyq ashý, belgili bir nársege qyzyǵýshylyǵy men yntasyn oıatý, qoǵamdyq belsendilikterin shyńdaý, bos ýaqytyn durys uйymdastyrýdy kózdeйdi.

1.     Balada ózine qatysty jaǵymdy qatynasty qalyptastyrý jáne ondaǵy ózine-ózi baǵalaýdyń ádildigin qamtamasyz etý. Bul balanyń odan ári dara damýynyń negizi bolady. Sebebi, tájirıbe kórsetkendeй «qıyn balada» ózi týraly jaǵymsyz kózqaras qalyptasqan. Soǵan oraй durys uйymdastyrylǵan sabaqtan tys tárbıe jumysy oqý protsesindegi shekteýdi joıýǵa múmkindik beredi jáne balanyń ózi jóninde jaǵymdy kózqarastyń qalyptasýyna, óziniń kúsh-qaйratyna senimniń ornaýyna jaǵdaй týǵyzady.

2.     Balada yntymaqtastyq, ujymdyq ózara áreket etý daǵdysyn qalyptastyrý. Egerde balada ózine qatysty jaǵymdy kózqarasy bar jaǵdaйda joldastarymen til tabysý, olardyń pikirin tyńdaý, ózara mindetterin bólisý, basqa adamdardyń múddesin eskerý, kómektesý biliktiligi qalyptasqan jaǵdaйda, onda tolyǵymen ujymdyq ózara jaǵymdy árekettesý daǵdysy qalyptasqan.

3.     Balada ártúrli kórkemóner árketteriniń túrimen tikeleй tanysý arqyly ondaǵy qajettilikti qalyptastyrý. Oǵan qyzyǵýshylyqty balanyń dara erekshelikterin jine qajetti biliktilik pen daǵdy dárejesin eskerý negizinde qalyptastyrý.  Basqa sózben aйtqanda, sabaqtan tys jumysta bala ózine paйdaly áreketpen shuǵyldanýy tıis jáne ony ózdik turǵydan uйymdastyra alýy qajet.

4.     Balanyń dúnıetanymynyń komponentteri: adamgershilik , emotsıonaldyq, erik-jigerin qalyptastyrý. Sabaqtan tys jumysta bala adamgershilik túsinik arqyly qoǵamdyq moralь jáne minez-qulyq normalaryn meńgeredi. Emotsııalyq sala shyǵarmashylyq árekette estetıkalyq kózqaras arqyly qalyptasady.

5.     Balanyń tanym qyzyǵýshylyǵyn damytý. Mundaй mindette sabaqtan tys jumys sabaqta jáne sabaqtan tys árekettiń sabaqtastyǵyn qamtamasyz etedi. Óйtkeni sabaqtan tys jumys sabaqtaǵy tárbıemen baйlanysty, mundaй kózqarasta ol oqý protsesiniń nátıjesin arttyrýǵa baǵyttalǵan. Balanyń tanym qyzyǵýshylyǵyn damytý, bir jaǵdaйda, ol oqytý protsesine jumys istese, ekinshi jaǵdaйda, balaǵa tárbıelik yqpalyn kúsheйtedi.

Joǵaryda atalǵan mindetter sabaqtan tys jumystardyń negizgi baǵyttaryn anyqtaйdy.Naqtyly iske, synypqa, muǵalim jaǵdaйynyń ereksheligine baйlanysty olar naqtylanyp, ózgertilýi múmkin.

Tárbıe jumysynyń formasy

       Tárbıe oqý protsesi sekildi naqtyly qalyptasqan, maqsatty, júйeli protsess. Eger de tárbıe júйesiniń formasy jaйynda áńgime qozǵasaq, qazirgi pedagogıka praktıkasynda birneshe uǵym qalyptasqan: «tárbıe jumysynyń formasy», «tárbıe sharalary», «tárbıe isi» t.b. Soǵan oraй «Pedagogıkalyq entsıklopedııa» sózdiginde «form» uǵymyna qatysty birneshe túsinikteme berilgen: 

1.    Zattyń nusqasy, syrtqy kórinisi, syrtqy keskini;

2.    Belgili bir mazmunnnyń syrqy kórinisi;

3.    Bir nárseniń belgilengen úlgisi;

4.    Bir nársege belgili bir kórinis berýge beйimdelý.

Sirá, solardyń árqaйsysynyń maǵynasy «tárbıe jumysynyń formasy» jáne «tárbıe protsesin uйymdastyrý formasy» degen uǵymdardy beйneleйtin sekildi. Soǵan oraй ony pedagogıkalyq turǵydan qarastyrsaq, onda tárbıe jumysynyń formasy dep – bul tárbıe protsessiniń mazmunynda ómir súretin jáne kórinis beretin uйymdastyrý tásili. Onda belgili bir qundylyq retinde (quqyqtyq, azamattyq, saıası, estetıkalyq,adamgershilik ) pánge, qubylysqa, oqıǵaǵa, adamdarǵa jáne olardaǵy árekettestiktiń qarym-qatynystary ashyq jarııalanady. 

«Tárbıe jumysynyń formasy» oqýshylardyń naqty tárbıe áreketin uйymdastyrý nusqasyn, olardyń úlkendermen ózara árekettestigin, naqtyly istiń kompazıtsııalyq qurylymyn, onyń mazmunyn, atrıbýttaryn,ádistemesin, daйyndyq jáne ótkizý tehnologııasyn, pedagogıkalyq taldaýyn anyqtaйdy. 

«Tárbıe sharasy» toptyq ujymdyq áreket retinde uйymdastyrylǵan tárbıe jumysynyń jeke bir aktisi retinde qarastyrylady.

«Tárbıe isi» ujymdyq shyǵarmashylyq árekettiń ádistemesinde shyǵarmashylyq árekettiń sýbъektisi turǵysynan qarastyrylady- úlkenderdiń  (muǵalimder, ata-analar,jaй qatysýshylar) jáne tárbıenelýshilerdiń aйtýy boйynsha 

        Qazirgi tárbıeni izgilendirý, mektepti demokratııalandyrý, tulǵalyq- baǵyttaýshylyq kózqaras jaǵdaйynda tárbıe protsesiniń tek maqsattylyǵy, máni jáne mazmuny ǵana ózgermeйdi, sonymen birge tárbıeniń uйymdastyrý formasyna tikeleй qatysty onyń ádistemesi de ózgeredi.  

  Tárbıe jumysynyń formasynda onyń mazmuny júzege asady. Sondyqtan synyptan tys tárbıe jumystarynyń mazmuny oqýshylardyń teorııalyq bilimin keńeйte, molyqtyra túsýge laйyqtalyp, oqýshylardyń jeke qabiletin damyta túserlikteй bolǵany jón. 

        Tárbıe jumysynyń ártúrli formasyn daйyndaý jáne ótkizý barysynda onyń belgili bir úlgisi jasalýy shart.Ol tárbıe protsesin saýatty jáne tıimdi uйymdastyrýd qamtamasyz etedi. Onyń elementteri mynadaй bolyp keledi. 

Maqsaty men mindetterin anyqtaý. Maqsat- pedagogtardyń uйymdastyrýymen arnaйy belgilengen istiń nátıjesiniń boljamy.  Mysaly, «Qaйyrymdyq aktsııasy», «Ǵylymı aptalyq» t.s.  

       Maqsat- tárbıe jumysynyń formasynda naqtylanady, óйtkeni bir aktimen tárbıelik yqpaldy  qalyptastyrýǵa bolmaйdy.Iaǵnı, tárbıeshi  maqsatqa jetýde birneshe mindetterdi belgileйdi.Mysaly, «Adamǵa mýzyka ne úshin kerek?»  taqyrybynyń maqsaty- oqýshylardyń mýzykalyq mádenıetin damytýdy kózdese, onyń mindetterine:

1.     Oqýshylardyń mýzykalyq talǵamy jáne qyzyǵýshylyǵyn aйqyndaý(saýalnama,áńgime júrgizý, shyǵarma jazdyrý, úntaspa tyńdatý arqyly);

2.     Mýzyka jaйynda kózqarastaryn jáne túsinikterin qalyptastyrý (kesh ótkizý,kezdesý uйymdastyrý, teatrǵa saıahat jasaý, baйqaý uйymdastyrý);

3.     Aldyn ala daйyndyq jumystaryn júrgizý: sharanyń mazmunyn, quraldaryn anyqtaý, qonaqtardy shaqyrý, tapsyrmalardy bólý, bezendirý jumystary, thabarlandyrý, josparyn qurý, oqýshylardy psıhologııalyq turǵydan daйyndaý.

4.     Tárbıe sharasyn ótkizý. Onyń kezeńderi:

7.  Sharanyń bastalýy, psıholgııalyq kóńil kúйdi ornyqtyrý: ádebı –mýzykalyq, poezııalyq, dramalyq bezendirý, kúй tabaq nemese úntaspa oйnatý;

8.  Uйymdastyrý kezeńi: uйymdastyrýshynyń sózi, sharany ashý, maqsatyn, barysyn baıandaý;

9.  Negizgi bólim: sharanyń mindetteri,josparyna saй mazmunynyń baıandalýy, oqýshylardyń shyǵarmashylyq árektteri;

10.  Qorytyndy bólim:sharny qorytyndylaý,oqýshylardyń alǵan áserin talqylaý, sheshim qabyldaý, marapattaý, tapsyrma berý;

5.     Pedagogıkalyq taldaý jumysy : sharanyń ótý nátıjesin jáne oqýshylardyń belsendiligin baǵalaý, aldaǵy ýaqytqa baǵdar qurý, qoldanylǵan tárbıe quraldary, amal tásilderiniń nátıjeliligine taldaý júrgizý.Bul joǵaryda tárbıe jumysyn uйymdastyrýdyń ártúrli formalaryn uйymdastyrdyq. Osyndaй qyzyqty uйymdastyrylǵan tárbıe jumystarynyń ártúrli formalary oqýshylardyń jaýapkershiligin arttyrady, estetıkalyq talǵamdaryn kúsheйtedi, sergektik sezimin, óziniń týǵan jerine, ósken eline, Otanǵa degen súйispenshiliginiń artýyna óz yqpalyn tıgizedi. 

                          Tárbıe saǵatyn taldaý úlgisi

  1.Tárbıe saǵatyn uйymdastyrýshynyń aty-jóni.

  2.Tárbıe saǵaty qaй synypta, qandaй mektepte ótti.

  3.Tárbıe saǵatynyń taqyryby, maqsaty qandaй?

  4.Tárbıe saǵatynyń formasy jáne ádisi qandaй? (kesh, konferentsııa, pikirtalas, áńgime,jıyn, jınalys).

  5. Tárbıe saǵattarynyń mindetteri ótkizilip otyrǵan synyp ujymynyń múddesine saй kele me?

  6.Tárbıe saǵatynyń daйyndyq jáne ótkizý kezeńderindegi oqýshylar, synyp belsendileri jáne uйymdastyrýshysynyń belsendilik deńgeйi qandaй bolady?

 7. Tárbıe saǵatyn ótkizý barysynda qoldanylǵan ádister, kórnekilikter, thnıkalyq quraldar, mýzykalyq shyǵarmalardyń mańyzy, olardy qoldanýda tárbıe saǵatyn uйymdastyrýshysynyń sheberligi qandaй direjede boldy?

  8. Tirbıe saǵatynyń mazmuny onyń taqyryby men maqsatyna saй kele me?

  9. Tárbıe saǵatynyń josparynda kórsetilgen kezeńderdiń júйelik, birizdilik qaǵıdasy saqtalǵan ba?

   10. Tárbıe saǵatynyń ótý barysynda aýdıtorııalyq kóńil kúй qandaй boldy?

   11. Tárbıe saǵaty synyp ujymyna qalaй áser etti? Sebebi.

   12. Tárbıe saǵatyn daйyndaý, ótkizý barysynda qandaй kemshilikter boldy? Bolsa olardy boldyrmaý úshin qandaй tilegińiz nemese usynysyńyz bar?

  13. Tárbıe saǵatynda qoldanylǵan kórnekilikterdiń tartymdylyǵy, oqýshylar ujymyna yqpaly qandaй dárejede boldy?

  14. Osy synyp ujymymen keleshekte ótkiziletin tárbıelik sharalardyń mazmuny jáne baǵyty qalaй bolýy kerek dep oйlaйsyz?   

Tárbıe saǵatyn uйymdastyrý joldary

·        Pikirtalas

     Oqýshylardyń adamgershilik túsinikteri jáne senimderin qalyptastyrýda tárbıe saǵatyn pikir talas túrinde ótkizýdiń mańyzy erekshe. Pikirsaйys – bul jaǵdaйda, oqýshylarda eger talqylanyp otyrǵan suraqqa qatysty keйbir bilim kólemi bolsa, sonda ǵana ol nátıjeli bolady. Pikirsaйys – buryn ótkizilgen tárbıe saǵattarynyń jalpy alǵanda belgili bir kólemde nátıjesin, ómirsheńdigin kórýge múmkindik týǵyzady.

     Pikirtalas -  oqýshylarda qoǵam jáne adamdar ómirindegi oqıǵalar men kúndelikti tynys-tirshilik jaйly loardyń kózqarastary men senimderin, joǵary adamgershilik qasıetteri men jaǵymdy minez-qulyq normalaryn qalyptastyrýdyń ońtaйly quraldary. Pikirtalas barysynda oqýshylar qoǵamdaǵy qubylystar men oqıǵalardy, olardyń sebepterin tereń anyqtaý, joldastarynyń jáne aйnalasyndaǵy adamdardyń áreketterin tereń sezinip, uǵynýǵa úйrenedi. 

    Pikirtalastyń áńgime tásiline ereksheligi, onda synyp jetekshisiniń qoǵamdaǵy ortaǵa baйlanysty adamgershilik máselelerin aйqyn meńgerýi. Sońynan, ol oqýshylardyń adamgershilik senimderin qalyptastyrýdyń birden bir quraly bola alady. Óйtkeni pikirtalas kezinde oqýshylardyń kózqarasy keńeйip, tipti jaй tyńdaýshylar qatarynda emes, sońynan olardy sóйleй bilýge, óz oйlaryn jetkize bilýge, dáleldeй bilýge, óz joldastarynyń oйyna salmaqtylyqpen paйymdaýǵa úйretedi.

   Tájirıbeli synyp jetekshileri búgingi kúnniń kóptegen ózekti máselelerin oqýshylar aldynda kótere otyryp, qaralyp otyrǵan suraq tóńiregindegi jaǵdaйdy lolardyń anyq ańǵara, taldaй bilýine, onyń sebebin anyqtap, qortyndylaй bilýge yqpal etedi. Pikirtalastyń maqsaty oqýshylardy ujym bolyp pikirtalastyrýǵa, almasýǵa, óz oйlaryn naqtyly jetkize bilýge, eń negizgisi óz betterinshe oйlaй bilýge úйretý. Pikirtalastyyń tabysty ótýiniń negizgi sharty aldyn ala daйyndyq jumystarynyń uйymdastyrylýyna úlken mán berilip, oǵan jaýapkershilikpen qaraý. Sonymen jekelegen oqýshylarǵa tapsyrmalar beriledi. Olar onymen qajetti ádebıetterdi iriktep alady da, olardy oqýshylarǵa oqýǵa usynady jáne kórme uйymdastyrady. Kórnekti aqyn –jazýshylar, memleket jáne óner qaйratkerleriniń eńbekterinen taqyrypqa saй naqyl sózderdi jazyp iledi. Pikirtalas júrgizýshi adamdy taǵaйyndaýǵa da úlken mán berý qajet.Ondaй adam bireý nemese ekeý boǵany jón. Olar ózderin oqýshylar aldynda erkin ustaй biletin, taza jáne tili jatyq, áserli sóйleй alatyn bedeldi balany saйlaǵany jón.Pikirtalas ótkizý barysynda baıandama jasalmaйdy. P.T. mádenıetti túrde oǵan qatysýshylardyń bir-birine kóńili qalmaý kerek.

·        Áńgime

     Tárbıe saǵatynda eń kóp qoldanylatyn taqyryp- adamgershilik tárbıesi. Soǵan oraй etıkalyq áńgimeni uйymdastyrý: joldastyq jáne dostyq, ádilettilik jáne ádiletsizdik , qarapaйymdylyq jáne ozbyrlyq , jomarttylyq jáne qatygezdilik, bireýge shyn júrekten jaqsylyq jasaý qasıetterine qatysty máseleler qarastyryldy. Osy máselelerge qatysty ótkizilgen áńgimede oqýshylarǵa jalpy adamdyq moralь ustanymdaryn jaqsy uǵynýǵa, ómir tájirıbesin durys ta, nátıjeli qorytýǵa kómektesedi.Muǵalimniń  áńgimesi oqýshylardyń jaýaptary, pikirlermen ushtasyp otyrady. Mundaй áńgimeni uйymdastyrýda, eń aldymen adamgershilik ustanymdardyń mazmunyn anyqtap, túsindirýden bastaǵan jón.Áńgime júrgizý negizinen bastaýysh synyp oqýshylaryn qamtıdy.

   Áńgimeniń negizgi baǵyttary mynalar:

·        Óz Otanyna adal berilgendigi;

·        Ózi ómir súrip otyrǵan qoǵamnyń ıdeologııasyna shynaйy senimdiligi;

·        Shynshyldyǵy;

·        Qaйyrymdylyǵy, qarapaйymdylyǵy, adaldyǵy;

·        Sanaly tártip pen minez qulyq, mádenıetine jaýapkershiligi;

·        Joldastyq, dostyq qarym-qatynastyqqa adaldyǵy;

·        Nemquraйdylyqqa jáne jamandyqqa tózbeýshiligi;

·        Eńbekke, eńbek adamdaryna jáne halyq múlkine izgilikti qarym-qatynasy;

 Muǵalim áńgime ótkizý oqýshylarǵa oqyǵandarynan áldeneni oqyp berýge, nemese eske túsirýge, adamdar arasyndaǵy qarym-qatynastarǵa qatysty ózderine belgili bir oqıǵany ózine alyp, oǵan baǵa berýge usynys jasaйdy. Eger áńgimelesý emin-erkin jaǵdaйda ótse jáne oqýshylar ózderiniń pikirlerin qysylmaй-qymtyrylmaй aйtatyn bolsa, onda bul pikirlerdiń qarama-qarsy bolýy tabıǵı nárse.Qate pikir talqyǵa salynatyn bolsyn, oqýshyny qateligi úshin jazǵyrýǵa bolmaйdy, ony da, basqa oqýshylardy da durys qorytyndyǵa kelýine baǵyttaý kerek.Biraq muǵalim daйyn qorytyndy usynýǵa tıisti emes. Áńgime ótkizilgennen keйin oqýshylarǵa onyń qanshalyqty áser etkendigi, olardyń kúndelikti ómirde: oqýda joldastarymen qary-qatynastaǵy onyń nátıjesiniń sapasyn baqylap, taldaý jasap, soǵan qatysty keleshekte taǵ da basqadaй nendeй sharalar uйymdastyrylýy qajettigine kóńil bólý kerek.

·   Konkýrstar

Mektepte ótkiziletin konkýrstar (báйgeler) oqýshylardyń oй-órisin, tapqyrlyǵyn, sheberligin, qabiletin jetildirý, shyńdaй túsý maqsatyn kózdeйdi. Sondaй-aq oqýshylardyń konkýrsqa qatysýy olardyń jaqsy minez-qulyqtarynyń qalyptasýyna, bastalǵan isti tyńǵylyqty aıaqtap shyǵýyna, ujymdyq iske jaýapkershilikpen qaraýǵa septigin tıgizedi. Konkýrsty shyǵarmashylyq sıpatta uйymdastyryp ótkizýge, ásirese ony qyzyqty, áserli, tartymdy, ázil-ospaq aralastyra júrgizýge kóńil bólgen jón. Konkýrstyń túrleri áralýan: konkýrs-vıktorına, konkýrs- ınstsenırovka, mánerlep oqý, foto-sýret.Konkýrsty ótkizbes buryn, konkýrstyń túri anyqtalyp, oǵan qatynasýshylarǵa qoйylatyn sharttar belgilenedi jáne soǵan saй kimderdiń qatynasýy tıis ekendigi jaйynda aldyn ala daйyndyq jumystary júrgiziledi. Soǵan sáйkes habarlandyrý ilinip, ádil qazylar taǵaйyndalady. Konkýrsqa qatysamyz degen komandalar, uйymdastyrý tobyna aldyn ala tapsyrys beredi. Sóйtip jarysqa túsýshi komandalar saйysqa túsedi. Munyń ózi komandalar arasynda óz namystaryn qorǵaý úshin shyǵarmashylyqpen, izdenispen daйyndyq jumystaryn júrgizýge jáne komanda músheleriniń ózara túsinistikpen jumys isteýine yqpal etedi.

 Konkýrsty ótkizý barysynda, júrgizýshi onyń ótý shartymen, ádil qazylar alqasy múshelerimen tanystyrý jumystaryn habarlaýdan bastaйdy. Sodan keйin konkýrsqa tapsyrys bergen komandalardy ortaǵa shaqyryp, olardy tanystyrady. Konkýrstyń baǵyty, formasyna qatysty suraqtar nemese tapsyrmalardy komandalardyń oryndaýy, onyń negizgi mindeti bolyp esepteledi.Konkýrstyń ótý barysynda ádil qazylar alqasy onyń belgili bir kezeńinde josparǵa saй saraptaý, baǵalaý jumystaryn júrgizedi. Sońynda onyń nátıjesi qorytylanyp, marapattaý rásimi atqarylady.

                            Oqýshylardyń synyp jınalysy  

Synyp jetekshisiniń oqýshylarmen atqaratyn tárbıe jumysynyń negizgi bir formasy, túri –synyp jınalysy. Onda oqýshylar demokratııa, ashyq qarym-qatynas, yntymaqtastyq, derbestik jáne jaýapkershilik qaǵıdasyn meńgeredi.

      Synyp jınalysy – oqýshylar ujymynda ózin-ózi basqarýdyń joǵary organy bolyp esepteledi. Onyń negizgi mindeti – ujym ómirin uйymdastyrý barysynda oǵan qatysty negizgi máselelerdi talqylaý. Soǵan oraй, onyń negizgi qyzmeti- uйymdastyrýshylyq jáne yntalandyrýshylyq. Onyń jumysynyń nátıjeli bolýy – ujymdy oń ózgeriske baǵyttaйtyn naqtyly sheshim qabyldaý.

   Synyp jınalysy ujym múshelerine tapsyrma beredi, belsendilerdi taǵaйyndaйdy, mektep oqýshylar ujymynyń ózin-ózi basqarý uйymyna ókildik saйlaйdy, synyptaǵy oqý, mádenı, sport, tazalyq sektorlardyń jumys josparyn talqylap, onyń barysy jaйynda esepterin tyńdaйdy.

 Synyp jınalysy  - tek bir másele jóninde taqyryptyq nemese birneshe máseleni talqylaý jaйynda synyptyń oqý-tárbıe josparyn bekitý , saйlaý uйymdastyrý, esep berý jumystaryn nemese jańa maǵlumattardy tyńdaý, atqarylǵan jumystardyń nátıjesin talqylaý.  

  Maqsatqa sáйkes keйbir suraqtardy, mysaly synyp bólmesin jóndeý jumystary, emtıhanǵa ázirlik, mektepti bitirý keshi, joryqqa shyǵý, ujymnyń bolashaqta aldynda turǵan isterin sheshý t.s.s. jumystardy ata-analar jáne oqýshylar nemese muǵalimderdiń jınalysynda birigip sheshýdi qarastyrady.

  Synyp jınalysynyń taqyryptary ujymda týyndaǵan máselelerge sáйkes josparlanady. Mańyzdysy, josparlaý barysynda ony talqylaýda synyp belsendileri nemese synyp jetekshisiniń basshylyǵymen oqýshylardyń ózderi belsendilik tanytqan jaǵdaйda ǵana nátıjeli bolmaq.Synyp jınalysy aйyna bir márte ótkiziledi.Synyp jınalysy – bul oqýshylar ujymynyń ózindik jumystarynyń formasy. Onda oqýshylar men ustazdardyń quqyqtary men teńdikteri saqtalyp, áreketteri birlikte bolady. Soǵan sáйkes synyp jetekshisi, bir jaǵdaйda, oǵan ákimshilik pen oqý mekemesiniń ókili retinde qatyssa, ekinshi jaǵdaйda, synyp ujymynyń teń quqyly múshesi retinde qatysa alady.Synyp jetekshisi oqýshylarmen qatar belgili bir máselege daýys bere otyryp, onyń oryndalýyna tikeleй basshylyq ete alady.

 Synyp jınalysyn pedagogıkalyq turǵydan nátıjeli uйymdastyrý, eger de muǵalim onyń bolashaǵyn aldyn ala birneshe jylǵa durys oйlastyrǵan jaǵdaйda ǵana bolmaq.