Basty bet

Qazaqstan Respýblıkasynyń "Kemtar balalardy áleýmettik jáne medıtsınalyq-pedagogıkalyq túzeý arqyly qoldaý týraly" Zańy PDF Print E-mail

 

Qazaqstan Respýblıkasynyń

2002 jylǵy 11 shildedegi N 343 Zańy

 

      Osy Zań kemtar balalardy áleýmettik, medıtsınalyq-pedagogıkalyq túzeý arqyly qoldaýdyń nysandary men ádisterin aйqyndaйdy, damýynda kemistigi bar balalarǵa kómek kórsetýdiń tıimdi júйesin jasaýǵa, olardy tárbıeleý, oqytý, eńbekke jáne kásibı daıarlaý isimen baйlanysty problemalardy sheshýge, balalar múgedektiginiń aldyn alýǵa baǵyttalǵan.

1-taraý. JALPY EREJELER

1-bap. Osy Zańda paйdalanylatyn termınder men 
              anyqtamalar

      Osy Zańda mynadaй negizgi termınder men anyqtamalar paйdalanylady:
      1) kemtar balalardy áleýmettik jáne medıtsınalyq-pedagogıkalyq túzeý arqyly qoldaý - kemtar balalarǵa turmys-tirshiligindegi shektelýdi joıý jáne onyń ornyn toltyrý úshin jaǵdaй jasaýdy qamtamasyz etetin jáne olarǵa basqa azamattarmen birdeй qoǵam ómirine qatysý múmkindikterin jasaýǵa baǵyttalǵan arnaýly áleýmettik, medıtsınalyq jáne bilim berý qyzmetterin kórsetetin bilim berý, halyqty áleýmettik qorǵaý, densaýlyq saqtaý uйymdarynyń qyzmeti;


      2) kemtar bala (balalar) - belgilengen tártippen rastalǵan, týa bitken, tuqym qýalaǵan, júre paйda bolǵan aýrýlardan nemese jaraqattardyń saldarynan tirshilik etýi shektelgen, dene jáne (nemese) psıhıkalyq kemistigi bar on segiz jasqa deйingi bala (balalar);

      3) "qater" tobyndaǵy bala (balalar) - erte qolǵa alynbaǵandyqtan, áleýmettik jáne medıtsınalyq-pedagogıkalyq túzeý arqyly qoldaý kórsetilmegendikten, dene jáne (nemese) psıhıkalyq damýynda kenjelep qalý yqtımaldyǵy joǵary bolatyn úsh jasqa deйingi bala (balalar);


      4) dene kemistigi - aǵzasy (aǵzalary) damýynyń jáne (nemese) jumys isteýiniń uzaq ýaqyt boйy áleýmettik, medıtsınalyq jáne pedagogıkalyq túzeý arqyly qoldaýdy qajet etetindeй sozylmaly buzylýy;


      5) psıhıkalyq kemistik - adam psıhıkasy damýynyń jáne (nemese) jumys isteýiniń ýaqytsha nemese turaqty kemistigi, sonyń ishinde: sensorlyq buzylystardyń saldary; sóйleý buzylystary; emotsııalyq-erki jaǵynan buzylystary; mı zaqymdanýynyń saldary; aqyl-oй damýynyń buzylystary, sonyń ishinde aqyl-oй jaǵynan kenjelep qalý; psıhıkalyq damýynyń tejelýi jáne osyǵan baйlanysty oqyp-úйrenýdegi ózindik qıyndyqtar;


      6) kúrdeli kemistik - psıhıkalyq jáne dene kemistiginiń kez kelgen ushtasýy;
      7) aýyr kemistik - memlekettik (onyń ishinde arnaýly) bilim berý standarttaryna sáйkes bilim berý qoljetimdi bolmaйtyn jáne oqytý múmkindikteri ózine-ózi qyzmet kórsetý daǵdylaryn, qorshaǵan dúnıe týraly qarapaйym bilimderdi jáne qarapaйym eńbek daǵdylaryn, nemese aıasy tar kásibı daıarlyqty meńgerýmen shekteletin dárejedegi psıhıkalyq jáne (nemese) dene kemistigi;


      8) erte qolǵa alý (erte qoldaý) - psıhıkalyq-dene buzylystary skrınıngin, medıtsınalyq psıhologııalyq-pedagogıkalyq dıagnostıkany, emdeýdi, damyta oqytýdy qamtıtyn, sábı jastaǵy (úsh jasqa deйingi) balalardy áleýmettik jáne medıtsınalyq-pedagogıkalyq túzeý arqyly qoldaý;


      9) áleýmettik beйimdeý - nysanaly áleýmettik jáne medıtsınalyq-pedagogıkalyq túzeý arqyly qoldaý protsesinde kemtar balalardyń qoǵamda qabyldanǵan qundylyqtardy, minez-qulyq erejeleri men normalaryn ıgerýi men qabyldaýy jáne eńbekke daıarlanýy jolymen áleýmettik orta jaǵdaйlaryna belsendi túrde ıkemdelýi;


      10) áleýmettik jumys - jekelegen adamdarǵa, otbasylaryna olardyń tolyq mándi áleýmettik jumys isteýine kedergi keltiretin buzylǵan nemese joйylǵan fýnktsııalarynyń ornyn toltyra otyryp áleýmettik quqyqtary men kepildikterin iske asyrýda kómek kórsetý jónindegi qyzmet;


      11) skrınıng - "qater" tobyndaǵy balalardy anyqtaý maqsatymen jappaй standarttalǵan tekserý;


      12) medıtsınalyq jáne psıhologııalyq-pedagogıkalyq dıagnostıka - ár túrli kemistikterdi anyqtaý men emdeýdiń, oqytý men tárbıeleýdiń saйma-saй jaǵdaйlaryn belgileý úshin balalardyń psıhıkalyq-dene damýyn keshendi salaaralyq baǵalaý;


      13) medıtsınalyq ońaltý - organızmniń buzylǵan nemese semip qalǵan fýnktsııalaryn emdeýge, qalpyna keltirýge baǵyttalǵan medıtsınalyq is-sharalar kesheni;


      14) arnaýly bilim berý baǵdarlamalary - kemtar balalardy oqytýǵa arnalǵan baǵdarlamalar;


      15) arnaýly bilim berý - kemtar balalarǵa arnaйy jaǵdaйlar jasaй otyryp bilim berý;
      16) arnaýly bilim berý jaǵdaйlary - tehnıkalyq jáne ózge de kómekshi quraldardy, sondaй-aq medıtsınalyq, áleýmettik jáne kemtar balalardyń bilim berý baǵdarlamalaryn ıgerýi onsyz múmkin bolmaйtyn ózge de qyzmetterdi qosa alǵanda, arnaýly bilim alý úshin jasalatyn jaǵdaйlar;


      17) arnaýly bilim berý uйymdary - kemtar balalardyń dıagnostıkasy jáne konsýlьtatsııalar alýy, olardy oqytý men tárbıeleý úshin qurylǵan uйymdar: psıhologııalyq-medıtsınalyq-pedagogıkalyq konsýlьtatsııalar, ońaltý ortalyqtary, psıhologııalyq-pedagogıkalyq túzeý kabınetteri, balalar baqshalary, mektepter janyndaǵy logopedtik pýnktter jáne basqa da uйymdar;


      18) arnaýly túzeý uйymdary - damýynda kemtar bolyp qalǵan: 
      estý qabileti buzylǵan (estimeйtin, nashar estıtin, keйinnen sańyraý bolyp qalǵan); 
      kórý qabileti buzylǵan (kózi kórmeйtin, nashar kóretin, keйinnen soqyr bolyp qalǵan); 
      júrip-turý músheleriniń fýnktsııalary buzylǵan; 
      sóйleý qabileti buzylǵan; 
      aqyl-oйy kenjelep qalǵan; 
      psıhıkalyq damýy tejelgen; 
      emotsııalyq-erki jaǵynan jáne minez-qulqy buzylǵan; 
      kúrdeli buzylystary bar, onyń ishinde soqyr-sańyraý bolyp qalǵan balalarǵa arnalǵan uйymdar;
      19) psıhologııalyq tekserý - kemtar balalardyń psıhıkalyq jaǵdaйynyń erekshelikteri men psıhıkalyq damýyndaǵy áleýettik múmkindikterin anyqtaý;
      20) áleýmettik tekserý - tıisti jastaǵy balalarǵa arnalǵan jas normatıvterin eskere otyryp, dene kiriptarlyǵyna, jınaqylyǵy, ádettegi qyzmetpen aйnalysý qabileti, ekonomıkalyq derbestigi men qoǵamǵa kirigý qabileti shektelýine baйlanysty bolýy múmkin áleýmettik kemistikter dárejesin anyqtaý;
      21) medıtsınalyq tekserý - balalardyń tirshilik-áreketiniń shektelýine sebep bolatyn jekelegen aǵza nemese organızm fýnktsııasynyń (fýnktsııalarynyń) buzylý (bolmaý) túrin, aýyrlyǵyn anyqtaý;
      22) pedagogıkalyq tekserý - tıisti jastaǵy balalarǵa arnalǵan jas normatıvterin eskere otyryp, balalardyń aqyl-oй jaǵynan damý erekshelikterin jáne olardyń oйyn oйnaýǵa, bilim alý men qarym-qatynas jasaýǵa áleýettik múmkindikterin anyqtaý;
      23) kásibı dıagnostıka - boйyndaǵy psıhıkalyq jáne (nemese) dene kemistigin eskere otyryp balalardyń eńbek qyzmetiniń nemese kásiptiń daǵdylaryn meńgerý men oryndaýǵa áleýettik múmkindikterin anyqtaý;
      24) kemtar balany ońaltýdyń jeke baǵdarlamasy - balanyń somatıkalyq jaй-kúйi deńgeйiniń boljamyn, psıhıkalyq-dene tózimdiligin, otbasynyń áleýmettik mártebesi men áleýmettik ınfraqurylym múmkindikterin eskere otyryp, onyń qajettilikteriniń qurylymyna, den qoıatyn máseleleriniń sheńberine, qushtarlyqtarynyń deńgeйine sáйkes balanyń turmystyq, qoǵamdyq, kásibı qyzmetke qabiletin qalpyna keltirýge baǵyttalǵan medıtsınalyq, psıhologııalyq, pedagogıkalyq jáne áleýmettik is-sharalar tizbesi;
      25) ýákiletti memlekettik organ (budan ári - ýákiletti organ) - azamattardyń densaýlyǵyn saqtaý, bilim berý, halyqty áleýmettik qorǵaý salasynda basshylyqty júzege asyratyn ortalyq atqarýshy organdar.

      2-bap. Qazaqstan Respýblıkasynyń kemtar balalardy 
              áleýmettik jáne medıtsınalyq-pedagogıkalyq jaǵynan 
              túzeý arqyly qoldaý týraly zańdary

      1. Qazaqstan Respýblıkasynyń kemtar balalardy áleýmettik jáne medıtsınalyq-pedagogıkalyq túzeý arqyly qoldaý týraly zańdary Qazaqstan Respýblıkasynyń Konstıtýtsııasyna negizdeledi jáne osy Zań men Qazaqstan Respýblıkasynyń ózge de normatıvtik quqyqtyq aktilerinen turady. 
      2. Eger Qazaqstan Respýblıkasy bekitken halyqaralyq shartta osy Zańdaǵydan ózgeshe erejeler belgilengen bolsa, halyqaralyq sharttyń erejeleri qoldanylady. 
      3. Jetim balalardy, psıhıkalyq aýrýlary bar balalardy, kúnkórisi tómen otbasylaryn jáne memlekettiń qoldaýyn qajet etetin adamdardyń ózge de sanattaryn memlekettik qoldaýǵa baйlanysty qatynastar kemtar balalardy áleýmettik jáne  medıtsınalyq-pedagogıkalyq túzeý arqyly qoldaýǵa baйlanysty bóliginde ǵana osy Zańmen retteledi.

      3-bap. Kemtar balalardy áleýmettik jáne 
              medıtsınalyq-pedagogıkalyq túzeý arqyly qoldaý, 
              onyń maqsattary, mindetteri men prıntsıpteri

      1. Kemtar balalardy áleýmettik jáne medıtsınalyq-pedagogıkalyq túzeý arqyly qoldaý balanyń týǵanynan bastalyp, ol kámelettik jasqa tolǵanǵa deйin, jappaй keshendi medıtsınalyq, psıhologııalyq, pedagogıkalyq jáne áleýmettik tekserý men kásibı dıagnostıka júrgizý, ońaltýdyń jeke baǵdarlamasyn ázirleý, medıtsınalyq, pedagogıkalyq, psıhologııalyq, áleýmettik qyzmetter kórsetý jáne eńbekke baýlý arqyly júrgiziledi. 
      2. Áleýmettik jáne medıtsınalyq-pedagogıkalyq túzeý arqyly qoldaýdyń maqsattary: 
      1) týa bitken jáne tuqym qýalaйtyn aýrýlardy, qalypty damýdan aýytqýshylyqtardy erte bastan (týǵan kezden) anyqtaý; 
      2) balalardyń damýyndaǵy kenjelep qalý men buzylystardyń aldyn alý, múgedektiktiń aýyr túrlerinen saqtandyrý; 
      3) balalar múgedektiginiń deńgeйin tómendetý; 
      4) kemtar balalardyń dene, psıhıka jáne ózge de qabiletteriniń ornyn toltyrý nemese olardy qalpyna keltirý, olardyń áleýmettik quqyqtaryn iske asyrý, neǵurlym tolyq áleýmettik beйimdelýine járdemdesý bolyp tabylady. 
      3. Áleýmettik jáne medıtsınalyq-pedagogıkalyq túzeý arqyly qoldaýdyń mindetteri: 
      1) kemtar balalardy anyqtaý men olardy esepke alýdyń biryńǵaй memlekettik júйesin qurý; 
      2) arnaýly bilim berýdi jáne arnaýly áleýmettik qyzmet kórsetýdi júzýge asyratyn uйymdar jelisin damytý; 
      3) kemtar balalardy áleýmettik beйimdeý; 
      4) kemtar balalary bar otbasylaryn áleýmettik qoldaý; 
      5) áleýmettik jáne medıtsınalyq-pedagogıkalyq túzeý arqyly qoldaýdy júzege asyratyn uйymdardy kadr, ǵylymı jáne uйymdastyrý-ádistemelik jaǵynan qamtamasyz etý; 
      6) halyqty áleýmettik qorǵaý, densaýlyq saqtaý, bilim berý uйymdarynyń kemtar balalardy áleýmettik jáne medıtsınalyq-pedagogıkalyq túzeý arqyly qoldaý máseleleri jónindegi qyzmetin sabaqtastyrý bolyp tabylady. 
      4. 
Áleýmettik jáne medıtsınalyq-pedagogıkalyq túzeý arqyly qoldaý mynadaй prıntsıpterge: 
      1) kemtar balalar men olardyń otbasylaryna áleýmettik qoldaý jáne ońaltý kómegin kórsetý kepildigine; 
      2) kemtar balasy bar otbasy men áleýmettik jáne medıtsınalyq-pedagogıkalyq qoldaýdy júzege asyratyn uйymdar mamandarynyń yntymaqtastyǵyna; 
      3) balalardyń qabiletteriniń shektelý dárejesine, jasyna, áleýmettik mártebesine qaramastan, erte qoldaý men bilim alýǵa qol jetkizýine jáne teń quqyqtylyǵyna; 
      4) árbir balaǵa jeke turǵydan kelip, áleýmettik jáne medıtsınalyq-pedagogıkalyq túzeý arqyly qoldaý kórsetýdi saralaýǵa negizdeledi.

  2-taraý. KEMTAR BALALARDY ÁLEÝMETTIK JÁNE MEDITsINALYQ-PEDAGOGIKALYQ TÚZEÝ ARQYLY QOLDAÝ MÁSELELERIN MEMLEKETTIK RETTEÝ

      4-bap. Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń quzyreti

      Qazaqstan Respýblıkasynyń Ykimeti: 
      1) alyp tastaldy - QR 03.07.2013 
№ 124-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keйin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi);
      2) kemtar balalardy áleýmettik jáne medıtsınalyq-pedagogıkalyq túzeý arqyly qoldaý salasyndaǵy áleýmettik qyzmet kórsetý men áleýmettik qamsyzdandyrýdyń standarttaryn aйqyndaйdy; 
      3) azamattardyń densaýlyǵyn saqtaý salasyndaǵy ýákiletti organnyń usynýy boйynsha kemtar balalardy áleýmettik jáne medıtsınalyq-pedagogıkalyq túzeý arqyly qoldaý salasyndaǵy medıtsınalyq kómektiń tegin kepildik berilgen kólemin 
bekitedi
      4) kemtar balalarǵa arnalǵan mektepke deйingi arnaýly tárbıe men oqytýdyń jáne jalpy arnaýly bilim berýdiń memlekettik jalpyǵa mindetti bilim berý standarttaryn ázirleý, bekitý tártibin belgileйdi;
      5) ózine Qazaqstan Respýblıkasynyń 
Konstıtýtsııasymen, zańdarymen jáne Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń aktilerimen júktelgen ózge de fýnktsııalardy oryndaйdy.
      Eskertý. 4-bapqa ózgerister engizildi - QR 2007.07.27 
№ 320 (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz), 2011.07.05 № 452-IV (2011.10.13 bastap qoldanysqa engiziledi), 2012.07.10 № 31-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keйin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 03.07.2013 № 124-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keйin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

      5-bap. Azamattardyń densaýlyǵyn saqtaý salasyndaǵy 
              ýákiletti organnyń quzyreti

      Azamattardyń densaýlyǵyn saqtaý salasyndaǵy ýákiletti organ:
      1) bala týýǵa kómektesetin mekemelerde, balalar emhanalarynda, alǵashqy medıtsınalyq-sanıtarııalyq kómek kórsetý mekemelerinde "qater" tobyndaǵy balalardy barynsha erterek anyqtaý úshin skrınıng uйymdastyrý jáne anyqtalǵan "qater" tobyndaǵy jáne kemtar balalardy psıhologııalyq-medıtsınalyq-pedagogıkalyq konsýlьtatsııalarǵa jiberý 
tártibin belgileйdi;
      2) dene jáne (nemese) psıhıkalyq kemistigi bar balalar patologııalarynyń dıagnostıkasyn, ár alýan túrlerin emdeýdi uйymdastyrý tártibin belgileйdi; 
      3) bilim berý salasyndaǵy ýákiletti organmen birlesip, "qater" tobyndaǵy balalardy erte anyqtaý máseleleri boйynsha jalpy praktıka dárigerlerin, balalar dárigerlerin jáne orta býyndaǵy medıtsına qyzmetkerlerin daıarlaýdy qamtamasyz etedi; 
      4) kemtar balalardyń dıagnostıkasy jáne olardy emdeý jónindegi halyqaralyq tájirıbeni paйdalanýǵa járdemdesedi;
      5) osy Zańda, Qazaqstan Respýblıkasynyń ózge de 
zańdarynda, Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń jáne Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń aktilerinde kózdelgen ózge de ókilettikterdi júzege asyrady.
      Eskertý. 5-bapqa ózgeris engizildi - QR 2011.07.05 
№ 452-IV (2011.10.13 bastap qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

      6-bap. Bilim berý salasyndaǵy ýákiletti organnyń 
              quzyreti

      Bilim berý salasyndaǵy ýákiletti organ:
      1) 
mektepke deйingi arnaýly tárbıe men oqytýdyń jáne bastaýysh, negizgi orta, jalpy orta bilim berýdiń memlekettik bilim berý standarttaryn belgileйdi; 
      2) barlyq bilim berý uйymdary úshin arnaýly bilim berý sharttarynyń biryńǵaй prıntsıpteri men normatıvterin aйqyndaйdy; 
      2-1) alyp tastaldy - QR 03.07.2013 
№ 124-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keйin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi);
      3) kemtar balalar oqıtyn arnaýly synyptardyń (toptardyń) shekti tolymdylyǵyn aйqyndaйdy; 
      4) arnaýly bilim berý uйymdarynyń tıpteri men túrleriniń tizbesin belgileйdi; arnaýly bilim alýǵa muqtaj adamdar úshin bilim berý uйymdarynda qajetti oryn sanyn aйqyndaйdy; 
      5) kemtar balalardy oqytýdy júzege asyratyn bilim berý uйymdarynyń materıaldyq-tehnıkalyq jáne oqý-ádistemelik jaraqtandyrylýy men qamtamasyz etilýine qoйylatyn eń tómengi mindetti talaptardy belgileйdi; 
      6) oqýshylardy attestattaý ádistemesin aйqyndaйdy; 
      7) azamattardyń densaýlyǵyn saqtaý, olardy áleýmettik qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti organdarmen birlesip, kemtar balalardy oqytýǵa arnalǵan tehnıkalyq quraldarǵa qoйylatyn normatıvtik talaptardy ázirleйdi jáne bekitedi; 
      8) bilim berý uйymdaryn ǵylymı-ádistemelik qamtamasyz etý jónindegi qyzmettiń úйlestirilýin júzege asyrady; 
      9) arnaýly bilim berý salasyndaǵy Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdary men 
normatıvtik-quqyqtyq aktilerdińoryndalýyna memlekettik baqylaýdy júzege asyrady; 
      10) alyp tastaldy - QR 03.07.2013 
№ 124-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keйin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi);
      11)  <*> 
      12) osy Zańda, Qazaqstan Respýblıkasynyń ózge de 
zańdarynda, Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń jáne Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń aktilerinde kózdelgen ózge de ókilettikterdi júzege asyrady.
      Eskertý. 6-bapqa ózgerister engizildi - QR 2004.12.20 
№ 13, (01.01.2005 bastap qoldanysqa engiziledi), 2007.07.27 № 320(qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz), 2010.03.19 № 258-IV, 2011.07.05 № 452-IV (2011.10.13 bastap qoldanysqa engiziledi); 03.07.2013 № 124-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keйin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

      7-bap. Halyqty áleýmettik qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti 
              organnyń quzyreti

      Áleýmettik qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti organ
      1) <*> 
      2) alyp tastaldy - QR 03.07.2013 
№ 124-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keйin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi);
      3) áleýmettik qyzmetkerler qyzmetiniń fýnktsııalary men sıpatyn aйqyndaйdy, mamandyqtardyń tizbesi men olarǵa qoйylatyn biliktilik talaptaryn belgileйdi, áleýmettik qyzmetkerlerge ádistemelik kómek kórsetedi; 
      4) arnaýly áleýmettik qyzmet kórsetýdiń áleýmettik normatıvterin, túrleri men nysandaryn ázirleйdi; 
      5)  <*> 
      6) alynyp tastaldy - QR 13.01.2014 
N 159-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keйin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi);
      7) áleýmettik qyzmet kórsetýdiń standarttaryn, tegin áleýmettik qyzmet kórsetýdiń tártibin ázirleйdi; 
      8) alyp tastaldy - QR 13.06.2013 
№ 102-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keйin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.
      9) osy Zańda, Qazaqstan Respýblıkasynyń ózge de 
zańdarynda, Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń jáne Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń aktilerinde kózdelgen ózge de ókilettikterdi júzege asyrady.
      Eskertý. 7-bapqa ózgerister engizildi - QR 2004.12.20 
№ 13 (2005 jylǵy 1 qańtardan bastap qoldanysqa engiziledi), 2011.07.05 № 452-IV (2011.10.13 bastap qoldanysqa engiziledi), 2012.07.10 № 31-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keйin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi), 13.06.2013 № 102-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keйin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 03.07.2013 № 124-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keйin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 13.01.2014 N 159-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keйin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

      8-bap. Jergilikti memlekettik basqarý organdarynyń 
              quzyreti

      1. Oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń jergilikti ókildi organdary Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyna sáйkes azamattardyń quqyqtary men zańdy múddelerin qamtamasyz etý jónindegi ókilettikterdi júzege asyrady.
      2. Oblystyń (respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń) jergilikti atqarýshy organdary: 
      1) múgedekter qataryndaǵy kemtar balalarǵa úйde áleýmettik kómek kórsetý bólimshesi týraly erejeni ázirleйdi, úйde áleýmettik kómek kórsetý bólimshelerin qurady;
      2) kemtar balalardy áleýmettik jáne medıtsınalyq-pedagogıkalyq túzeý arqyly qoldaý máselelerimen aйnalysatyn memlekettik uйymdardy materıaldyq-tehnıkalyq qamtamasyz etýdi júzege asyrady; 
      3) alǵashqy medıtsınalyq-sanıtarııalyq kómek kórsetý mekemelerinde, balalar emhanalarynda, áйelderdi bosandyrý mekemelerinde skrınıng uйymdastyrady; 
      4) skrınıng nátıjesinde anyqtalǵan "qater" tobyndaǵy balalardy ata-analarynyń jáne ózge de zańdy ókilderiniń kelisimimen psıhologııalyq-medıtsınalyq-pedagogıkalyq konsýlьtatsııalarǵa jiberýdi qamtamasyz etedi; 
      5) kemtar balalardy arnaýly bilim berý uйymdarynda oqytýdy uйymdastyrady jáne olardy basqa bilim berý uйymdarynda oqytý úshin jaǵdaй jasaйdy; 
      6)  <*> 
      7) arnaýly bilim berý uйymdary men psıhıkalyq jáne (nemese) dene kemistikterin anyqtaý, esepke alý men túzeý salalarynda jumys isteйtin kadrlardy qaйta daıarlaýdy, biliktiligin arttyrýdy jáne attestattaýdy josparlaйdy jáne uйymdastyrady; 
      8) aýyr kemistikteri bar balalarǵa kútim jasaý jónindegi áleýmettik kómekti uйymdastyrý men kórsetý jónindegi qyzmetti úйlestiredi; 
      9) jalpy memlekettik standarttardy saqtaй otyryp, kepildikti medıtsınalyq qyzmet kórsetilý jáne tegin bilim alý quqyqtaryn iske asyrýdy, sondaй-aq áleýmettik kómek alýdy jáne arnaýly áleýmettik qyzmet kórsetilýdi qamtamasyz etedi; 
      10) kemtar balalardy tárbıelep otyrǵan otbasylarynyń quqyqtaryn qorǵaýdy jáne olarǵa konsýlьtatsııalyq kómek berýdi qamtamasyz etedi; 
      11) kemtar balalardyń jumysqa ornalasýyna járdemdesedi;
      12) jergilikti memlekettik basqarý múddesinde Qazaqstan Respýblıkasynyń 
zańnamasymen jergilikti atqarýshy organdarǵa júkteletin ózge de ókilettikterdi júzege asyrady.
      3. Oblys (respýblıkalyq mańyzy bar qala, astana) ákiminiń sheshimimen kezeń-kezeńimen, úsh jyl ishinde alpys myń balaǵa arnalǵan psıhologııalyq-medıtsınalyq-pedagogıkalyq konsýlьtatsııalar, respýblıkalyq jáne oblystyq mańyzy bar qalalarda - ońaltý ortalyqtary, aýdan ortalyqtarynda psıhologııalyq-pedagogıkalyq túzeý kabınetteri qurylady. 
       Eskertý. 8-bapqa ózgerister engizildi - QR 2004.12.20 
№ 13 (01.01.2005 bastap qoldanysqa engiziledi), 2011.07.05 № 452-IV(2011.10.13 bastap qoldanysqa engiziledi); 03.07.2013 № 124-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keйin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

  3-taraý. KEMTAR BALALARFA ÁLEÝMETTIK JÁNE MEDITsINALYQ-PEDAGOGIKALYQ TÚZEÝ ARQYLY QOLDAÝ KÓRSETÝ JÓNINDEGI QYZMET

      9-bap. Kemtar balalarǵa medıtsınalyq, arnaýly bilim berý 
              jáne arnaýly áleýmettik qyzmetterdi kórsetetin 
              uйymdar

      1. Medıtsınalyq qyzmetterdi: uйymdyq-quqyqtyq nysandaryna qaramastan, ana men balany qorǵaý uйymdary, alǵashqy medıtsınalyq-sanıtarııalyq kómek kórsetetin uйymdar, konsýlьtatsııalyq-dıagnostıkalyq polıklınıkalar, medıtsınalyq ońaltý ortalyqtary júzege asyrady. 
      2. Medıtsınalyq qyzmetterge: 
      1) "qater" (skrınıng) tobyndaǵy balalardy anyqtaý maqsatymen jas sábı balalardy jappaй standartty tekserý; 
      2) týa bitken, tuqym qýalaǵan jáne júre paйda bolǵan patologııanyń tereńdetilgen dıagnostıkasy; 
      3) psıhıka-dene damýynda aýytqýlary bar balalardy medıtsınalyq túzeý jáne ońaltý; 
      4) Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdaryna sáйkes kórsetiletin ózge de qyzmetter jatady. 
      3. Kemtar balalarǵa arnalǵan arnaýly bilim berý qyzmetterin Qazaqstan Respýblıkasynyń bilim berý týraly zańdarynda belgilengen tártippen arnaýly uйymdar: psıhologııalyq-medıtsınalyq-pedagogıkalyq konsýlьtatsııalar, psıhologııalyq-pedagogıkalyq túzeý kabınetteri, ońaltý ortalyqtary, logopedtik pýnktter, balalar baqshalary jáne basqa da arnaýly túzeý uйymdary kórsetedi. 
      4. Arnaýly bilim berý qyzmetterin kórsetýge: 
      1) balalardyń aqyl-oй jaǵynan damý erekshelikterin anyqtaý jáne oqytý men tárbıe berýdiń túri men nysanyn tańdaý úshin olardyń múmkindikterin aйqyndaý maqsatymen olardy tereńdetilgen jáne keshendi tekserý; 
      2) kemtar sábı, mektepke deйingi jastaǵy jáne mektep jasyndaǵy balalardy psıhologııalyq-pedagogıkalyq jaǵynan túzeý, oqytý men tárbıeleý; 
      3) eńbekke baýlý, kásibı dıagnostıka; 
      4) tehnıkalyq jáne kásiptik, orta bilimnen keйingi, joǵary bilim berý; 
      5) Qazaqstan Respýblıkasynyń 
zańdaryna sáйkes ózge de qyzmetter kórsetý jatady. 
      5. Arnaýly áleýmettik qyzmetter kórsetetin uйymdar: halyqty áleýmettik qorǵaý mekemeleri, protez-ortopedııa buйymdaryn shyǵaratyn, tehnıkalyq jáne kómekshi quraldardy daйyndaйtyn uйymdar. 
      6. Arnaýly áleýmettik qyzmetter kórsetýge: 
      1) Qazaqstan Respýblıkasynyń múgedekterdi áleýmettik qorǵaý salasyndaǵy 
zańdarynda belgilengen tártippen áleýmettik kómek kórsetý; 
      2) protezdeý jáne protez-ortopedııa buйymdarymen qamtamasyz etý jónindegi qyzmetterdi kórsetý; 
      3) arnaýly tehnıkalyq jáne kompensatorlyq quraldarmen qamtamasyz etý; 
      4) kemtar balalardy tárbıelep otyrǵan otbasylaryna konsýlьtatsııalyq kómek 
kórsetý
      5) áleýmettik qyzmetkerlerdiń qyzmetter kórsetýi jatady. 
      Áleýmettik qyzmetkerlerdiń quqyqtyq mártebesi Qazaqstan Respýblıkasynyń zań 
aktilerimen belgilenedi. 
       Eskertý. 9-bapqa ózgeris engizildi - QR 2007.07.27 
№ 320 (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz) Zańymen.

      10-bap. Psıhologııalyq-medıtsınalyq-pedagogıkalyq 
               konsýlьtatsııalar

      1. Psıhologııalyq-medıtsınalyq-pedagogıkalyq konsýlьtatsııalar kemtar balalardy áleýmettik jáne medıtsınalyq-pedagogıkalyq túzeý arqyly qoldaýdy, aйǵaqtamalaryn anyqtaýdy, olarǵa bilim berýdiń túri men nysandaryn aйqyndaýdy, olardy ońaltýdyń jeke baǵdarlamasyn jasaý maqsatynda dıagnostıka jáne psıhologııalyq-medıtsınalyq-pedagogıkalyq tekserýdi júzege asyratyn memlekettik mekemeler bolyp tabylady. 
      Psıhologııalyq-medıtsınalyq-pedagogıkalyq konsýlьtatsııalardyń qyzmetin uйymdastyrý azamattardyń densaýlyǵyn saqtaý salasyndaǵy jáne halyqty áleýmettik qorǵaý salasyndaǵy ýákiletti organdarmen kelise otyryp bilim berý salasyndaǵy ýákiletti organ bekitetin 
erejelermen aйqyndalady. 
      2. Psıhologııalyq-medıtsınalyq-pedagogıkalyq konsýlьtatsııalar kemtar balalardy arnaýly túzeý uйymdary men basqa da uйymdarǵa medıtsınalyq, arnaýly bilim jáne arnaýly áleýmettik qyzmetterdi alýy úshin ata-analarynyń jáne ózge de zańdy ókilderiniń kelisimimen ǵana jiberedi. 
       Eskertý. 10-bapqa ózgeris engizildi - QR 2004.12.20 
№ 13 (2005 jylǵy 1 qańtardan bastap qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

      11-bap. Kemtar balalarǵa bilim berýdi uйymdastyrý

      1. Psıhologııalyq-medıtsınalyq-pedagogıkalyq konsýlьtatsııalardyń qorytyndysyna jáne oqytýdyń jeke josparyna sáйkes kemtar balalar mektepke deйingi tárbıe men oqytýdy - úsh jastan bastap, bastaýysh jáne negizgi orta bilimdi jeti - on jastan bastap alýyna bolady. Bul rette memlekettik bilim berý baǵdarlamalaryna sáйkes bastaýysh jáne negizgi jalpy bilim berýdiń uzaqtyǵy on jyldan kem bolmaýǵa tıis. 
      Psıhologııalyq-medıtsınalyq-pedagogıkalyq konsýlьtatsııalardyń qorytyndysy boйynsha aйǵaqtamalary bolǵan kezde kemtar balalardy tárbıeleý men oqytý úйde jeke jáne tegin júzege asyrylady. 
      2. Kemtar balalardyń Qazaqstan Respýblıkasynyń bilim týraly 
zańdarynda belgilengen tártippen bilim alýǵa quqyǵy bar. 
      Memleket kemtar balalardy kásibı daıarlaýǵa járdemdesedi.
      Eskertý. 11-bapqa ózgeris engizildi - QR 2007.07.27 
№ 320 (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz), 2009.12.07 № 222-IV (qoldanysqa engizilý tártibin 2-b. qarańyz) Zańdarymen.

      12-bap. Memlekettik statıstıkalyq eseptilik

      Eskertý. 12-bap alynyp tastaldy - QR 2010.03.19 № 258-IV Zańymen.

      13-bap. Áleýmettik jáne medıtsınalyq-pedagogıkalyq túzeý 
               arqyly qoldaý isin qarjylandyrý

      Áleýmettik jáne medıtsınalyq-pedagogıkalyq túzeý arqyly qoldaý isin qarjylandyrý bıýdjet qarajaty esebinen, sondaй-aq Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda tyйym salynbaǵan ózge de kózderden júzege asyrylady. 
       Eskertý. 13-bapqa ózgeris engizildi - QR 2004.12.20 
№ 13 (2005 jylǵy 1 qańtardan bastap qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

      14-bap. Kemtar balalardy eńbekke daıarlaý jáne olarǵa 
               kásibı bilim berý

      1. Kemtar balalar Qazaqstan Respýblıkasynyń bilim berý týraly zań aktilerine sáйkes kásibı bilim ala alady. 
      2. Kemtar balalardy eńbekke daıarlaý otbasynda, arnaýly bilim berý uйymdarynda júrgiziledi. Kemtar balalardyń bolashaq kásibı qyzmetiniń múmkindikteri men sıpatyn aйqyndaý úshin kásibı-konsýlьtatsııalyq ortalyqtarda, arnaýly bilim berý uйymdarynda kásibı dıagnostıka júrgiziledi. 
      3. Kemtar balalarǵa tehnıkalyq jáne kásiptik bilim berý arnaýly bilim berý uйymdarynda, arnaýly túzeý uйymdarynda júzege asyrylady. 
       Eskertý. 14-bapqa ózgeris engizildi - QR 2004.12.20 
№ 13, 2007.07.27 № 320 (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptanqarańyz) Zańdarymen.

  4-taraý. KEMTAR BALALARDYŃ QUQYQTARY, OLARDYŃ ATA-ANALARYNYŃ JÁNE ÓZGE DE ZAŃDY ÓKILDERINIŃ QUQYQTARY MEN MINDETTERI

      15-bap. Kemtar balalardyń quqyqtary

      1. Kemtar balalardyń: 
      1) áleýmettik jáne medıtsınalyq-pedagogıkalyq túzeý arqyly qoldaýdy kepildikti túrde tegin alýǵa; 
      2) memlekettik medıtsınalyq uйymdarda, psıhologııalyq-medıtsınalyq-pedagogıkalyq konsýlьtatsııalarda nemese medıtsınalyq-áleýmettik saraptama bólimderinde Qazaqstan Respýblıkasynyń 
zańdarynda belgilengen tártippen tegin tekserilýge jáne tegin medıtsınalyq kómek alýǵa; 
      3) dene nemese psıhıkalyq kemistikteri baйqalǵan sátten bastap, onyń kóriný dárejesine qaramastan, psıhologııalyq-medıtsınalyq-pedagogıkalyq konsýlьtatsııa qorytyndysyna sáйkes tegin medıtsınalyq-psıhologııalyq-pedagogıkalyq túzeýge; 
      4) medıtsınalyq aйǵaqtamalary boйynsha Qazaqstan Respýblıkasynyń 
zańdarynda belgilengen tártippen protez-ortopedııa buйymdarymen jáne aıaq kıimmen, arnaйy qarpi bar baspa basylymdarymen, dybys kúsheйtkish apparatýramen jáne sıgnal bergish quraldarmen, kompensatorlyq tehnıkalyq quraldarmen tegin qamtamasyz etilýge; 
      5) psıhologııalyq-medıtsınalyq-pedagogıkalyq konsýlьtatsııalardyń qorytyndysyna sáйkes arnaýly bilim berý uйymdarynda nemese memlekettik jalpy bilim beretin oqý oryndarynda tegin mektepaldy jáne jalpy orta bilim alýǵa; 
      6) memlekettik oqý oryndarynda memlekettik bilim berý baǵdarlamalary sheginde konkýrstyq negizde tegin tehnıkalyq jáne kásiptik, orta bilimnen keйingi, joǵary bilim alýǵa; 
      7) oqý bitirgennen keйin alǵan bilimine jáne (nemese) kásibı daıarlyǵyna sáйkes Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda belgilengen tártippen jumysqa ornalasýǵa quqyǵy bar. 
      2. Bıýdjetten qarjylandyrý arqyly memlekettik tegin bilim alý, bilim berý granttaryn alý konkýrsyna qatysqan kezde kórsetkishteri basqalarmen birdeй bolǵan jaǵdaйda, medıtsınalyq-áleýmettik saraptaý bólimderiniń qorytyndysyna sáйkes tıisti bilim berý uйymdarynda bilim alýyna bolatyn I jáne II toptaǵy múgedekter, bala kezinen múgedekter basym quqyqqa ıe bolady. 
      3. Jetimder qataryndaǵy jáne ata-anasynyń qamqorlyǵynsyz qalyp, tolyqtaй memleket qamtamasyz etetin kemtar balalar arnaýly bilim berý uйymdarynda bolýyn aıaqtaǵannan keйin jáne kámelettik jasqa jetken soń, jergilikti atqarýshy organdar olardy 
zańdarda belgilengen tártippen turǵyn úйmen qamtamasyz etedi. 
      Eskertý. 15-bapqa ózgeris engizildi - QR 2007.07.27 
№ 320 (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz) Zańymen.

      16-bap. Kemtar balalardyń ata-analary men ózge de zańdy 
               ókilderiniń quqyqtary

      Kemtar balalardyń ata-analarynyń jáne ózge de zańdy ókilderiniń: 
      1) balany psıhologııalyq-medıtsınalyq-pedagogıkalyq konsýlьtatsııalarda kýálandyrý kezinde qatysýǵa; 
      2) balany tekserýdiń nátıjeleri, jeke áleýmettik jáne medıtsınalyq-pedagogıkalyq túzeý arqyly qoldaýdyń maqsattary men nátıjeleri týraly durys aqparat alýǵa, medıtsınalyq, arnaýly bilim berýmen jáne arnaýly áleýmettik qyzmetter kórsetýmen aйnalysatyn organdar men uйymdardan konsýlьtatsııalar alýǵa; 
      3) óz balalarynyń Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda belgilengen áleýmettik jáne medıtsınalyq-pedagogıkalyq túzeý arqyly qoldaý alýyna; 
      4) múgedekter qataryndaǵy kemtar balalardy jeke oqytý jospary boйynsha úйde oqytýǵa jumsaǵan shyǵyndaryn jergilikti ókildi organdardyń sheshimimen aйqyndalatyn tártippen jáne mólsherlerde óndirip alýǵa quqyǵy bar.
      Eskertý. 16-bapqa ózgeris engizildi - QR 13.06.2013 
№ 102-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keйin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

      17-bap. Kemtar balalardyń ata-analary men ózge de zańdy 
               ókilderiniń mindetteri

      1. Kemtar balalardyń ata-analary men ózge de zańdy ókilderi, zańdarda belgilengen mindetterden basqa, ózderiniń balalaryn asyraýdy, tárbıeleýdi, bilim berýdi, medıtsınalyq baйqaýdan ótkizýdi, emdetýdi qamtamasyz etýge, olarǵa kútim jasaýǵa, olardyń quqyqtary men múddelerin qorǵaýǵa ońaltýdyń jeke baǵdarlamasyn iske asyrýǵa qatysýǵa tıis. 
      2. Kemtar balalardyń ata-analary men ózge de zańdy ókilderi balalaryna kútim jasaý men olardy tárbıeleý jónindegi mindetterin oryndaýdan jaltarǵany, olarǵa qatygezdik kórsetkeni, olardyń densaýlyǵyna zaqym keltirgeni úshin Qazaqstan Respýblıkasynyń 
zańdarynda belgilengen jaýaptylyqta bolady.

  5-taraý. QORYTYNDY EREJELER

      18-bap. Qazaqstan Respýblıkasynyń kemtar balalardy 
               áleýmettik jáne medıtsınalyq-pedagogıkalyq túzeý 
               arqyly qoldaý salasyndaǵy zańdaryn buzǵany úshin 
               jaýaptylyq

      Qazaqstan Respýblıkasynyń kemtar balalardy áleýmettik jáne medıtsınalyq-pedagogıkalyq túzeý arqyly qoldaý salasyndaǵy zańdarynyń buzylýyna kináli tulǵalar Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda belgilengen jaýaptylyqta bolady.

      19-bap. Osy Zańdy qoldanysqa engizý tártibi

      Osy Zań 2003 jylǵy 1 qańtardan bastap qoldanysqa engiziledi.

      Qazaqstan Respýblıkasynyń 
      Prezıdenti

 

 
© 2008 Павлодарский технологический колледж